با پایان دورۀ غارنشینی و شکل‌گیری تدریجی جوامع مدنی در غالب ایلات، قبایل، روستاها و سرانجام شهرهای کوچک و بزرگ؛ وقوع جرایم، تخلفات و ناهنجارهای اجتماعی نیز که زاییدۀ زندگی دسته‌‌جمعی بشر است، رفته‌رفته در سطح جوامع رخ نموده و تدوین و اجرای قوانین و مقررات اجتماعی در شئونات زندگی انسان به‌منظور ایجاد تعامل و ارتباط سالم بین افراد جامعه و استقرار نظم و امنیت در جوامع بشری ضرورت پیدا کرد و ایجاد تشکیلاتی خاص به‌منظور نظارت‌بر حسن اجرای قوانین و جلوگیری از وقوع جرایم و تخلفات و برخورد با متجاوزان از حقوق شهروندی نیز الزامی گردید.
بدین‌ترتیب به اقتضای زمان، مکان، جغرافیای محل و فرهنگ و آداب جوامع بشری، سیستم‌های متفاوت کنترلی و نظارتی در مناطق مختلف دنیا ایجاد و با گذشت زمان و پیشرفت تمدن متحول و فراگیر شده و تحت‌عنوان «پلیس» وظیفۀ برقراری نظم و امنیت در جوامع مدنی را برعهده گرفتند. بر این اساس در کشور عزیز ما نیز بعد از تغییر و تحولات زیادی که طی ادوار مختلف به تبع نوع حکومت‌ها در سازمان و تشکیلات پلیسی کشور ایجاد گردید، سرانجام با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی وظیفۀ خطیر برقراری نظم و امنیت و تأمین آسایش عمومی به نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران محول گردید؛ ولی از آنجایی که کنترل نقطه‌به‌‌نقطه و واحد‌های کوچک‌تر اجتماع نیز در کاهش جرایم و تخلفات مخفی و افزایش ضریب امنیت جامعه تأثیر به‌سزایی داشته و از طرفی نیز امکان توسعۀ سازمان و گسترش نیرو و امکانات نیروی انتظامی جهت پوشش مناطق و محلات مذکور وجود ندارد؛ لذا نیروی انتظامی با هماهنگی مقامات مسئول کشور اقدام به تأسیس مرکز خدمات حفاظتی مراقبتی انتظام و به‌کارگیری نگهبان محله در محلات و مناطق صنعتی، تجاری، اداری و… در سطح کشور نموده است.
وظایف نگهبان
وظایف نگهبان به سه دسته تقسیم میشود:
وظایف کلی: عبارت است از انجام برخی خدمات انتظامی در محلات، مناطق مسکونی، تجاری، صنعتی و اداری که خلاء حضور پلیس در آن اماکن ممکن است زمینه‌ساز وقوع جرایم و ناامنی شود.
وظایف عمومی: شامل رعایت ضوابط و مقررات ابلاغی از طریق مرکز انتظام ناجا و شرکت متبوع با استفاده از لباس، علائم و نشانه‌های مشخص و حفظ آراستگی ظاهری در محل نگهبانی توسط نگهبان محله است.
وظایف اختصاصی: نگهبان با حضور فیزیکی هوشمند و بهره‌گیری از قابلیت‌های اکتسابی، بایستی امنیت لازم را در محل نگهبانی خود ایجاد نموده و آمادگی مقابله با هر نوع خطراتی که نظم و امنیت محل را مختل می‌سازد را داشته باشد؛ لذا جهت دستیابی به اهداف فوق وظایف ذیل را به انجام می‌رسانند.
الف) اهمیت و ضرورت مراقبت و مواظبت از محل نگهبانی خود را درک نماید.
ب) در محل نگهبانی همواره با متانت و هوشیاری مراقب اطراف باشد.
ج) هرگونه وضعیت غیرعادی محل نگهبانی خود را سریعاً به مسئولان مربوطه اعلام نماید.
د) کلیۀ علائم قراردادی بین خود و سراکیپ (پاس‌بخش) مربوطه را مدنظر داشته تا به‌موقع از آنها بهره‌برداری نماید.
هـ) کلیۀ دستورات و تأکیدات صادره از سوی مسئولان مربوطه را مدنظر داشته و اجرا نماید.
و) با افراد متفرقه و غیرمسئول مراوده و بحث و تبادل‌نظر ننماید.
ز) هنگام بروز هر نوع ضایعه و حوادث طبیعی و غیرطبیعی شامل سیل، زلزله، طوفان، آتش‌سوزی و… ضمن انجام اقدامات مقدماتی لازم، مراتب را سریعاً به مراکز امداد و نجات و مسئولان مربوطه اعلام نماید.
ح) هنگام انجام وظیفه، چنانچه به مواردی برخورد کند که از آن آگاهی ندارد، موارد ابهام را از مسئولان ذی‌ربط سؤال نموده تا آمادگی وآگاهی لازم را کسب نماید.
ط) هر نوع تردد مشکوک و اعمال و رفتار سوءظن‌‌برانگیز افراد محل و محدودۀ نگهبانی خود را زیرنظر داشته و مراتب را به معتمدان محل و رئیس هیئت مدیرۀ مجتمع‌های مسکونی و مسئولان مربوطه اطلاع دهد.
ی) در محدودۀ نگهبانی به‌منظور پیشگیری از وقوع جرایم، گشت‌زنی نماید.
ک) هرنوع تخلف و ایجاد مزاحمت توسط افراد شرور، اراذل، اوباش و افراد لاابالی برای ساکنان محله به‌خصوص زنان، دختران و کودکان را به مسئولان مربوطه گزارش داده و به هرنحو ممکن از تحرکات افراد مذکور جلوگیری بهعمل آورد.
ل) با مسئولان و معتمدان محل هنگام بروز حوادث غیر‌مترقبه همکاری نموده و هوشیاری لازم در این خصوص را داشته باشد.
م) با مأموران و گشت کلانتری یا پاسگاه محل در راستای انجام وظیفه همکاری داشته باشد.
ن) از صحنۀ وقوع جرم تا رسیدن مأموران کلانتری یا پاسگاه حفاظت نماید.
س) سایر وظایفی که به‌موجب قرارداد منعقده به‌عهدۀ نگهبان گذارده شده است را انجام دهد.
وظایف نگهبان در قبال اهالی محل
نگهبان در رابطه با امور امنیتی و تأمین آسایش و آرامش خاطر اهالی محل و افراد حوزه مأموریتی خود مسئول بوده و هنگام ضرورت و بنا به درخواست ساکنان محل و افراد حوزه مأموریتی باید با خوش‌رویی و مهربانی در جهت رفع نیاز آنان اقدام مؤثر انجام داده و در صورت عدم توانایی پاسخ به درخواست‌های مردم، مراتب را به مسئولان مربوطه گزارش کرده و درخواست کمک نماید.
وظایف هیئت مدیره و هیئت امنا در قبال نگهبان محله
هیئت مدیره و هیئت ومدیران شرکتها نسبت به وظایفی که در مقابل مرکز حفاظتی و مراقبتی انتظام و شرکت‌های طرف قرارداد متقبل شده‌اند، مکلف به تهیه امکانات مورد نیاز نگهبان محله بوده و چنانچه مسئولان مرکز و شرکت‌های طرف قرارداد به هر علت امکان پیگیری نیازمندی‌های نگهبان محله را نداشته باشند، شخص نگهبان باید نسبت به پیگیری موضوع و رفع مشکلات مربوط به امور نگهبانی با انجام هماهنگی‌های لازم با شرکت متبوع اقدام نماید.
وظایف نگهبان در قبال موسسه حفاظتی مربوطه خود
نگهبان موظف به اجرای دستورات اداری مسئولان شرکت متبوع بوده و باید کلیۀ برنامه‌ها و اقدامات خود را به‌موقع به آگاهی مسئولان مذکور رسانیده و در هر زمینه از آنان کسب تکلیف نماید.
تعامل نگهبان با عوامل کلانتری‌ها و راهنمایی و رانندگی و….
براساس هماهنگی‌های به‌عمل‌آمده و مفاد دستورالعمل صادره، هماهنگی و همکاری مأموریتی لازم بین شرکت‌های انتظام و کلانتری و یگان‌های انتظامی ناجا ایجاد شده و یگان‌های انتظامی مذکور آمادگی لازم جهت هر نوع همکاری با نگهبانان را دارند و نگهبانان نیز در زمینۀ تأمین امنیت در محدودۀ مأموریتی خود، متقابلاً موظف به همکاری با کلانتری و پاسگاه‌ها و انجام اقداماتی به‌شرح ذیل می‌باشند:
الف) نگهبانان موظفند هرگونه اخبار و اطلاعات کسب‌شدۀ مربوط به تردد و تحرکات عناصر نامطلوب و افراد بزهکار و مظنونین سطح حوزۀ مأموریتی خود را سریعاً به کلانتری محل یا مرکز فوریت‌های پلیسی۱۱۰ اعلام نمایند.
ب) نگهبانان موظفند وضعیت متهمان دستگیر‌شده و اموال مکشوفه یا به‌جای‌مانده از سارقان و افراد مظنون را با تنظیم صورت‌جلسه به کلانتری محل تحویل دهند.
ج) نگهبانان موظفند همکاری لازم را با مأموران و عوامل گشت کلانتری حوزۀ مأموریتی خود درخصوص حفظ صحنۀ جرم بهعمل آورند.
د) نگهبانان هنگام نیاز به تعقیب و دستگیری سارقان، مظنونان و افراد بزهکار و سایر اقداماتی که انجام آن از عهده ایشان خارج است، از کلانتری آن حوزه درخواست کمک و اعزام نیرو می‌نمایند.
وظایف در مواجهه با نهادها و سازمان‌ها
چنانچه برخی مقامات و مسئولان نهادهای رسمی کشور بنا به عللی در محدودۀ مأموریت نگهبانان محله حضور یابند، آنان موظفند با متانت و رعایت اصول انضباطی و جایگاه شغلی مسئولان مذکور، نسبت به شناسایی و بررسی علت حضور ایشان در محل اقدام نموده و ضمن انعکاس موضوع به کلانتری و مسئولان شرکت متبوع، همکاری‌های لازم را نیز با مسئولان مذکور انجام دهند.
مستنـدات
آیین‌نامه‌های نظامی، انتظامی، دستورالعمل‌های صادره و سوابق و کتب آموزشی در معاونت آموزش و دانشگاه علوم انتظامی و مرکز آموزش ناجا و سوابق و مستندات قانونی و آیین‌نامه‌های جاری مرکز انتظام ناجاو مؤسسۀ خدمات حفاظتی و مراقبتی مربوطه املاک عمل می باشد.
اصول گشت‌زنی
وظیفۀ عمدۀ عوامل گشت نگهبان ، جلوگیری از وقوع جرایم و برخورد قانونی با مجرمان بوده و باید تلاش نمایند تا نظم و امنیت را در منطقه برقرار کرده و زمینه‌های لازم را برای آسایش و آرامش در محل ایجاد نمایند. گشتی‌های نگهبان در محله برای انجام رسالت خود و انجام خدمات، نیازمند کسب اطلاعات لازم و برقراری ارتباط منطقی با اهالی محل و آشنایی با فرهنگ و آداب و روحیات آنها و همچنین برقراری ارتباط کاری نزدیک با معتمدان محل و کسب اخبار و اطلاعات لازم از آنها به‌منظور استقرار نظم و امنیت در آنجا می باشند.
وظایف گشتی‌های نگهبان
الف) اطمینان حاصل نمایند که محدودۀ استحفاظی آنها از هرگونه تجاوز و دستبردی مصون و محفوظ مانده و درهای ورود‌و‌خروج اماکن و مکان‌های اداری در غیاب کارکنان و سکنه، بسته و قفل باشد.
ب) اطمینان حاصل کنند که وسایل برقی و گاز‌سوز در ساختمان‌های مسکونی و تجاری فاقد سکنه، خاموش است.
ج) شرایط غیرطبیعی ساختمان‌های فاقد سکنه را بررسی کنند. این بررسی شامل حصول اطمینان از نبودن افراد غیر مجاز و اشیای خارجی در محل‌های سرپوشیده وباز، آماده‌‌بودن تجهیزات اطفای‌حریق و غیره و رفع نقایص موجود است و در صورت
عدم امکان رفع، مراتب را سریعاً به شرکت متبوع گزارش نماید.
د)هر نوع صدا غیرعادی در ساختمان‌هاوانبارها را جدی تلقی نموده و درخصوص منبع تولید صداها تحقیق نمایند؛ چون ممکن است این‌گونه سروصداها مربوط به ورود غیرمجاز افراد متفرقه و سارقان به داخل ساختمان یا برخی اقدامات حادثه‌ساز باشد.
هـ) در صورت استشمام بوهای ناشناخته، سعی کنند منبع انتشار آن را مشخص و در
غیر این‌صورت بلافاصله موضوع را به سازمان آتش‌نشانی و شرکت متبوع گزارش نمایند.
و) تمام محل‌هایی که در آن امکان مخفی شدن وجود دارد ، حتی دستشویی و توالت‌ها را مورد بازدید قرار دهند.
ز) از استقرار وسایل و تجهیزات آتش‌نشانی در محل‌های اصلی و امکان دسترسی سریع به آنها اطمینان حاصل کنند.
ح) در صورت ذخیرهسازی مواد قابل اشتعال (بنزین، نفت، مواد پاک‌کننده … )
در ساختمان‌های مسکونی و تجاری، بررسی و اطمینان حاصل نمایند که عمل ذخیرهسازی به‌نحو مطلوب و مطمئن انجام‌شده و اقدامات ایمنی لازم بهعمل آمده باشد.
ط) اوضاع و احوالی که نتیجه تخلف و نقص امنیت است و همچنین شیوۀ ایمن‌سازی را بررسی و به شرکت متبوع گزارش نمایند، ضمناً خاطر‌نشان میشود که گشت‌زنی نوعی هنر است و به‌صورت منظم و مستمر باشد. در هر زمان ممکن مسیر گشت خود را بهطور اتفاقی انتخاب کنید. مسیر گشت‌زنی باید متناسب با آسیب‌پذیری‌های منطقه محل مأموریت شما باشد. به‌منظور تعیین یا تغییر مسیر گشت‌زنی باید ارتباط لازم بین عوامل گشتی و سرپرستان مربوطه برقرار باشد. گشت اتفاقی نگهبان درمحله را میتوان با تعیین مناطق مورد نظر و گماردن شیفت‌های مکرر انجام داد. ضمناً نیازی به ثابت‌بودن مسیر گشت‌زنی نیست و چنانچه برای گشتی‌ها به جهت تبادل نظر و اطلاعات، نقاط تلاقی و ملاقات منظور شده باشد، آن نقاط باید متغیر باشد، زیرا تکرار ملاقات‌ها مهم است.
ی) گشتی باید تمام اوضاع و احوال منطقه را به خاطر بسپارد و در صورت امکان گشت را طوری تنظیم کند که در جهات مختلف عمل نماید. اول دور تا دور و حول‌وحوش منطقه را بازدید کند و وقتی از امنیت آن اطمینان حاصل کرد، قسمت‌های بیرونی را بازدید کند. به نقاط کور با احتیاط نزدیک شوید برای بازدید پشت سر هم از یک مسیر نروید. وقتی بازدید از بیرون تمام شد، به قسمت‌های داخلی بپردازید.
ک) گشتی نگهبان باید کلیۀ مشهودات خود و اوضاع و احوال منطقه گشت را در دفتر یادداشت ثبت و به خاطر بسپارد و در صورت امکان نحوۀ گشت‌زنی را طوری تنظیم نماید که ابتدا قسمت‌های اطراف مناطق مسکونی و سطح منطقه گشت را بازدید نموده و وقتی از امنیت محل‌های مذکور اطمینان حاصل کرد، قسمت‌های بیرونی و حاشیۀ محل را بازدید نماید و به نقاط کور و زوایای بی‌روح محل‌های گشت‌زنی با احتیاط کامل نزدیک شود و برای بازدیدهای متوالی از یک مسیر مشخص عبور نکند و وقتی بازدید از بیرون به پایان رسید، قسمت داخلی محل نگهبانی را مورد بازدید قرار دهد.
آشنایی با انواع گشتی‌ها
در مجتمع‌های بزرگ به‌دلیل گستردگی محیط‌های پیرامونی علاوه‌بر نگهبانان داخلی از وجود گشتی‌ها نیز استفاده میشود. دو نوع گشت مراقبتی عبارتند از:
الف)گشت پیاده
این گشت خود به دو نوع الف) گشت داخلی اماکن و ب) گشت بیرونی اماکن تقسیم میشود.
ب) گشتی موتوری
این نوع گشت در محلات و مناطقی که دارای وسعت زیادی هستند، با استفاده از وسایل‌نقلیۀ موتوری انجام میشود. برای حداکثر استفاده از گشتی‌های موتوری مراعات ۴ اصل مهم ذیل ضروری می‌باشد.
(الف) در هر زمان ممکن، مسیر گشت خود را بهطور اتفاقی انتخاب کنند.
(ب) مسیر گشت باید متناسب با آسیب‌پذیری‌های منطقه مأموریت باشد.
(ج) به‌منظور تعیین مسیر گشت‌زنی یا تغییر مسیر محل گشت‌زنی باید ارتباط لازم بین عوامل گشتی و سرپرستان مربوطه برقرار باشد.
(د) گشت اتفاقی نگهبان را میتوان با تعیین مناطق موردنظر و گماردن شیفت‌های مکرر انجام داد. ضمناً نیازی به ثابت‌بودن مسیر گشت‌زنی نیست و چنانچه برای گشتی‌ها به جهت تبادل‌نظر اطلاعات، نقاط تلاقی و ملاقات منظور شده باشد، آن نقاط باید متغیر باشد؛ زیرا تکرار ملاقات مهم است.
نحوه گشت‌زنی
الف) گشت‌‌ها باید به‌صورت دایره‌ای و حول محور محل موردنظر در جهت عقربه‌های ساعت یا بالعکس و با اطلاع مسئول گشت و دستورات صادره از سوی وی انجام گیرد و در مناطقی که گشتی‌ها به نقاط کور و زوایای بی‌روح منطقۀ گشت‌زنی می‌رسند، لازم است با رعایت جوانب احتیاط وارد محل‌های مذکور شوند تا خطری متوجه آنها نشود.
ب) گشت‌زنی زوجی در مسیرهای مشخص باعث افزایش ضریب امنیت در محدوده نگهبانی میشود.
ج) گشت‌زنی انفرادی معمولاًزمانی که خطرات کمتری وجود دارد، انجام می‌گیرد.
د) اعزام گشتی‌ها به‌صورت ضربدری و برعکس جهت یکدیگر و تعیین نقطۀ تماس برای آنها موجب انتقال اخبار و اطلاعات و افزایش ضریب تأمینی گشت‌زنی‌ها میشود.
حفظ صحنه جرم
صحنۀ جرم عبارت از محلی است که مجرم اقدامات خلاف قانون خود را در آنجا بهعمل می‌‌آورد. مجرم برای رسیدن به اهداف خود مجبور است یک سلسله اقداماتی را انجام دهد و در نتیجه این اقدامات آثار و علائمی از خود باقی می‌گذارد که ممکن است این آثار قهری و طبیعی باشد یا ناشی از دستپاچگی مجرم؛ ولی در هر صورت این آثار دلیل و مدرک جرم محسوب میشود؛ بنابراین باید تأکید کرد که هیچ‌چیز در صحنۀ جرم خالی از اهمیت نیست و نباید آنها را ناچیز و بی‌ارزش شمرد. به تعبیر دیگر، صحنه جرم به مکانی گفته میشود که در آن محل، جرایمی از قبیل: قتل، سرقت، آتش‌سوزی، خود‌سوزی، خود‌کشی، فوت، انفجار، بمب‌گذاری، تجاوز و سایر موارد مشابه به‌وقوع پیوسته باشد.
اقدامات ضروری حفظ صحنه جرم
نگهبانان موظفند به‌منظور نگهبانی و حفاظت از صحنه جرم موارد مشروحه ذیل را درنظرگرفته و اعمال نمایند.
الف) به مجرد اطلاع از وقوع جرم و یا حادثه باید بلافاصله کلیۀ راه‌های خروجی و ورودی محل واقعه را مسدود و از ورود‌و‌خروج کلیۀ افراد داخلی و خارجی به حوزۀ استحفاظی تا رسیدن مأموران پلیس و مسئولان قضایی خودداری نمود.
ب) محل وقوع جرم و حادثه را سریعاً به پلیس۱۱۰ و کلانتری محل اطلاع داده و زمان تماس تلفنی را با درج مشخصات گیرنده تماس در دفتر نگهبانی ثبت و تا حضور مأموران انتظامی بهطور مستمر پیگیری نمود.
ج) نگهبانان باید تا رسیدن مأموران انتظامی، صحنۀ جرم را کاملاً حفظ و اطراف محل وقوع را با نصب علائم، نرده، طناب‌کشی و خط‌کشی، مسدود و با همکاری اهالی محل و استمداد از معتمدان محل از ورود مردم و اهالی به محل حادثه ممانعت و جلوگیری نمایند.
د) جمع‌آوری اطلاعات در ارتباط با صحنۀ جرم، کنترل و حفظ و نگهداری آلات جرم و نمونه‌ها از قبیل خون، مو، پوکه فشنگ و گلوله اسلحه، کارد و چاقو، پیچ‌گوشتی و میله‌های آهنی و چوبی، قیچی و سیم‌چین، سوزن و سرنگ، سیم و نخ‌های پلاستیکی و ابریشمی و سایر لوازم و وسیله‌های به‌جای مانده در محل بسیار ضروری می‌باشد.
هـ) این موضوع همیشه باید مدنظر باشد که صحنۀ جرم الزاماً نباید محل وقوع جرم و حادثه بوده یا اینچنین تلقی شود، بلکه احتمال دارد قتل، جنایت یا جرم در محل دیگری صورت گرفته، لیکن قاتل برای رد گم‌کردن و گمراه‌‌نمودن مأموران کشف جرم، جنازه، آثار جنایت یا جرم را به این محل منتقل کرده باشد؛ لذا تفحص و دقت عمل در رابطه با محل کشف جسد و محل واقعه و بررسی اینکه آیا این دو مسئله با هم مطابقت دارد یا خیر، موضوع بسیار با اهمیتی است که برای مأموران انتظامی و قضایی راهگشا خواهد بود.
و) کنترل، بازرسی و نظارت اطراف محل و خارج از محل وقوع جرم و حادثه بسیار مهم است. چه‌بسا ممکن است آثار پا و کفش یا آثار چرخ خودرو، موتورسیکلت و … در اطراف محل یا حوالی دوردست مشاهده شود؛ لذا آثار مذکور باید تا رسیدن مأموران تشخیص هویت کاملاً حفظ و از راه‌رفتن روی آن یا مخدوش‌شدن آنها خودداری و ممانعت شود.
حفاظت صحنه
ابتدا باید محدودۀ صحنۀ جرم مشخص شده و از آن حفاظت بهعمل آید. بهتر است حتی‌الامکان محدودۀ وسیعی را درنظرگرفته و در صورت لزوم بعداً آن را محدود و کوچک‌تر نمود. این امر نیز به شرایطی از قبیل موقعیت جرم و محدودیت‌های طبیعی بستگی دارد، ضمناً باید احتمال وجود چند صحنۀ جرم حساس را نیز درنظر گرفت. حفاظت از یک صحنۀ داخلی مانند منزل مسکونی یا داخل اتاق معمولاً کار نسبتاً ساده‌ای است و حدود آن به‌راحتی مشخص می‌گردد؛در زمان تعیین حدود منطقه و حفظ صحنه، به‌خصوص در جایی‌که احتمال هجوم مردم و روزنامه‌نگاران و افراد مزاحم وجود دارد؛ باید به طرق گوناگون از جمله: نصب علائم، گذاردن نرده، ایجاد موانع و سد معبر مصنوعی و گماردن نگهبانان، از ورود اشخاص ممانعت بهعمل آید.
حفاظت، در صحنه‌های خارج از محله‌های مسکونی، مشکل‌تر است؛ در مکان‌های باز و بدون سقف امکان شسته‌شدن لکه‌های خون و آثار پا به‌وسیلۀ برف و باران و یا ازبین‌رفتن تکه پارچه‌ها و الیاف لباس و ته‌سیگار و وسایل ریز توسط باد و بوران وجود دارد؛ بنابراین، باید در حفظ و نگهداری آثار و اشیای مذکور دقت نمود و مراتب را سریعاً به مأموران انتظامی و کشف جرم اطلاع داد.
نحوه شناسایی اشیا و بسته‌های مشکوک
شیء یا بستۀ مشکوک به بسته یا اشیایی اطلاق میشود که دست‌کاری‌شده و از حالت طبیعی خارج یا به‌صورت مشکوک در جایی قرارگرفته و ایجاد شبهه نماید. مثلاً پاکت پستی که مبدأ و فرستنده آن نامشخص، مجهول‌الهویه، خط روی آن ناآشنا، لبه‌های آن تا خورده، بی‌قرینه و کوتاه و بلند باشد، مقداری چسب مایع خشک‌شده روی لبه‌های پاکت مشاهده شود، حالت برجستگی غیرمنطقی در قسمت بالا و پایین یا وسط پاکت مشاهده شود که با انگشتان قابل لمس باشد یا وزن آن نسبت به حجم آن زیادتر باشد.
انواع اشیا و بسته‌های مشکوک
شیء یا بسته‌های مشکوک به اشکال مختلف دیده میشود؛ مانند پاکت پستی، جعبۀ شیرینی، دسته‌گل، کارتن، خودرو و… که معمولاً فرستنده یا فرستندگان با توجه
به شناسایی دقیقی که از یک مجتمع، مؤسسه، اداره یا شخصیت دارند ، شیء یا بستۀ موردنظر را تهیه وخیلی با عادی سازی ارسال می‌نمایند.
نحوه مراقبت از اشیا یا بسته‌های مشکوک
نگهبان با مشاهده شیء یا بسته مشکوک باید بلافاصله آن را از محل کار یا مسیر عبور افراد و اشخاص و نزدیکی اشیاء یا دستگاه‌های با ارزش مانند کامپیوتر و… دور نموده و با انجام اقدامات احتیاطی آن را در محلی قرار دهد که در صورت انفجار یا اشتعال خسارت جانی و مالی نداشته باشد و از نزدیک‌شدن افراد و اشخاص غیرمسئول به آن جلوگیری کرده و در صورت امکان اطراف آن را با فاصله معینی به‌وسیلۀ طناب حصارکشی نماید.
اقدامات در مواجهه با اشیای مشکوک
نگهبان باید بعد ازانجام اقدامات احتیاطی و ایمنی بلافاصله مراتب را به کلانتری محل، پلیس۱۱۰ و مسئول مافوق و در نبود وی به شرکت متبوع اعلام نموده و ضمن مراقبت منتظر رسیدن مسئولان مذکور باشد.